Ludzka natura jest skomplikowana i pełna sprzeczności – pragniemy wolności, ale boimy się odpowiedzialności, kochamy, a jednocześnie ranimy najbliższych, dążymy do dobra, lecz często ulegamy pokusom. Literatura od wieków ukazuje bohaterów rozdartych wewnętrznie, mierzących się z własnymi słabościami, moralnymi dylematami i przeciwieństwami wpisanymi w ludzką psychikę.
„Dziady” – romantyczny buntownik czy samotny egoista?
Bohater Dziadów cz. III Adama Mickiewicza to przykład jednostki rozdartej między chęcią walki o ojczyznę a własnym cierpieniem i żalem do świata. Gustaw-Konrad z jednej strony jest patriotą gotowym oddać życie za Polskę, z drugiej jednak – pełnym pychy człowiekiem, który uważa się za wybrańca Boga. Jego słynna Wielka Improwizacja to dowód na to, jak człowiek potrafi oscylować między wiarą a buntem wobec Boga, miłością do narodu a własnym egoizmem. Konrad pragnie zbawić Polskę, ale jego postawa jest pełna dumy i przekonania o własnej wyjątkowości.
-
Sprzeczność – bohater romantyczny pełen miłości do ojczyzny, ale także skrajnie dumny i przekonany o własnej wyjątkowości.
„Ludzie bezdomni” – lekarz idealista kontra rzeczywistość
Tomasz Judym z powieści Stefana Żeromskiego to doskonały przykład postaci pełnej wewnętrznych sprzeczności. Z jednej strony pragnie pomagać najuboższym i poświęcić się pracy społecznej, z drugiej – odrzuca szczęście osobiste, rezygnując z miłości do Joanny Podborskiej. Jego wybór wydaje się heroiczny, ale jednocześnie można go postrzegać jako przejaw egoizmu i niezrozumienia, że można łączyć altruizm z osobistym szczęściem.
-
Sprzeczność – Judym chce ratować innych, ale jednocześnie odrzuca tych, którzy go kochają, uważając, że jego poświęcenie jest ważniejsze niż własne życie osobiste.
„Zbrodnia i kara” – moralny dylemat Raskolnikowa
Człowiek istota pełna sprzeczności – tak można nazwać kolejnego bohatera literackiego. Raskolnikow, główna postać powieści Fiodora Dostojewskiego, jest przykładem człowieka rozdartego między własnym sumieniem a ideologią, którą sam stworzył. Z jednej strony uważa, że morderstwo lichwiarki jest usprawiedliwione wyższym celem – chęcią udowodnienia swojej wyjątkowości i zmiany świata. Z drugiej jednak – dręczą go wyrzuty sumienia, które nie pozwalają mu cieszyć się wolnością. Jego walka wewnętrzna prowadzi do psychicznej destrukcji, co ostatecznie dowodzi, że człowiek nie jest w stanie uciec przed własnym sumieniem.
-
Sprzeczność – Raskolnikow chce być nadczłowiekiem, ale nie potrafi udźwignąć konsekwencji swoich czynów.
Jak wykorzystać ten motyw w wypracowaniu?
W analizach literackich warto podkreślać, że bohaterowie nie są jednoznaczni – mają swoje ideały, ale jednocześnie popełniają błędy, ich wybory często są trudne do oceny, a ich postępowanie nie zawsze jest zgodne z pierwotnymi przekonaniami. Właśnie te sprzeczności czynią postaci literackie tak wiarygodnymi i ponadczasowymi.
Jeśli musisz napisać wypracowanie lub chcesz przygotować się do matury, warto skorzystać z generatora rozprawek i wypracować z funkcją AI, która pomoże Ci nauczyć się jak wygląda struktura danego tekstu i jak go napisać poprawnie.
Artykuł sponsorowany
